Informatics Educational Institutions & Programs
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m r2.7.1) (Robot dodał be:Хар Гобінд Карана |
m dr. tech. |
||
| (Nie pokazano 36 wersji utworzonych przez 21 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Naukowiec infobox |
|||
| ⚫ | '''Har Gobind Khorana''' (ur. [[9 stycznia]] [[1922]] w [[Raipur]] w [[Pendżab Zachodni|Pendżabie Zachodnim]], wówczas [[Indie Brytyjskie]], obecnie [[Pakistan]], zm. [[9 listopada]] [[2011]] w Concord, Massachusetts) – amerykański [[Biologia molekularna|biolog molekularny]] pochodzenia pendżabskiego, |
||
|imię i nazwisko = Har Gobind Khorana |
|||
|grafika = Har Gobind Khorana.jpg |
|||
|opis grafiki = Har Gobind Khorana (lata 50. XX w.) |
|||
|państwo = [[Stany Zjednoczone]] |
|||
|data urodzenia = 9 stycznia 1922 |
|||
|miejsce urodzenia = [[Raipur (Pendżab)|Raipur]] |
|||
|data śmierci = 9 listopada 2011 |
|||
|miejsce śmierci = [[Concord (Massachusetts)|Concord]] |
|||
|stopień lub tytuł naukowy = profesor |
|||
|specjalność = [[biologia molekularna]] |
|||
|almamater = [[University of the Punjab]],<br /> [[University of Liverpool]] |
|||
|aktywność zawodowa = |
|||
|jednostka1 typ = Uczelnia |
|||
|jednostka1 nazwa = [[University of Cambridge]],<br />[[Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej]] |
|||
|okres zatr1 = |
|||
|odznaczenia = {{order|US-NMS}} {{order|OPV}} |
|||
|nagrody = [[Plik:Nobel prize medal.svg|30px|link=Nagroda Nobla]] [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny|Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny]] |
|||
|commons = Category:Robert William Holley |
|||
}} |
|||
| ⚫ | '''Har Gobind Khorana''' (ur. [[9 stycznia]] [[1922]] w [[Raipur (Pendżab)|Raipur]] w [[Pendżab Zachodni|Pendżabie Zachodnim]], wówczas [[Indie Brytyjskie]], obecnie [[Pakistan]], zm. [[9 listopada]] [[2011]] w Concord, Massachusetts) – [[Amerykanie|amerykański]] [[Biologia molekularna|biolog molekularny]] pochodzenia pendżabskiego, [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny|laureat Nagrody Nobla w dziedziny fizjologii lub medycyny]]. |
||
== Życiorys == |
|||
| ⚫ | |||
Ojciec Har Gobind Khorany pełnił funkcję patwari (urzędnika zajmującego się podatkami rolniczymi w [[Indie Brytyjskie|Indiach Brytyjskich]], dlatego członkowie jego rodziny (córka i czterech synów, z których Har Gobind Khorana był najmłodszy) byli jedynymi piśmiennymi mieszkańcami wsi liczącej ok. 100 osób<ref name="nobelprize bio">{{Cytuj stronę | url = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1968/khorana/biographical/ | tytuł = H. Gobind Khorana Biographical | praca = nobelprize.org | język = en | data dostępu = 2019-12-18}}</ref>. |
|||
| ⚫ | Har Gobind Khorana uczęszczał do szkoły średniej (D.A.V. High School) w [[Multan]], a następnie podjął studia na [[University of the Punjab]] w [[Lahaur]]ze, uzyskując B.Sc. w 1943 i M.Sc w 1945. W tym samym roku uzyskał stypendium rządowe i wyjechał kontynuować edukację na [[University of Liverpool]], gdzie w 1948 roku uzyskał tytuł doktora. W latach 1948–1949 odbywał staż podoktorski na [[Politechnika Federalna w Zurychu|ETH]] w [[Zurych]]u, gdzie współpracował z [[Vladimir Prelog|Vladimirem Prelogiem]]{{r|nobelprize bio}}. |
||
| ⚫ | Po krótkim pobycie w [[Indie|Indiach]] ponownie przyjechał do Anglii i podjął pracę na [[ |
||
| ⚫ | Po krótkim pobycie w [[Indie|Indiach]] ponownie przyjechał do Anglii i podjął pracę na [[University of Cambridge]]. Spędził na nim dwa lata (1950-1952), prowadząc badania dotyczące białek i kwasów nukleinowych. Współpracował wówczas z [[George Wallace Kenner|George’em Kennerem]] oraz [[Alexander Todd|Alexandrem Toddem]]{{r|nobelprize bio}}. W 1952 wyjechał do [[Kanada|Kanady]], gdzie pracował na [[Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej|University of British Columbia]], do 1960 roku. W latach 1960–1970 pracował na [[University of Wisconsin-Madison]], a od 1971 na [[Massachusetts Institute of Technology]]. W 1966 roku uzyskał obywatelstwo amerykańskie<ref name="Britannica">{{Encyklopedia Britannica |id = biography/Har-Gobind-Khorana |tytuł = Har Gobind Khorana |data dostępu = 2019-12-18}}</ref>. |
||
| ⚫ | |||
Badania prowadzone przez Har Gobind Khorana w latach 60 potwierdziły ustalenia [[Marshall Nirenberg|Marshalla Nirenberga]], który postulował, że sposób, w jaki cztery różne typy nukleotydów są rozmieszczone na spiralnych „schodach” cząsteczki DNA, determinuje skład chemiczny i funkcję nowej komórki. 64 możliwe kombinacje nukleotydów odczytywane są wzdłuż nici DNA co prowadzi do wytworzenia aminokwasów potrzebnych do budowy określonych białek. Khorana uzupełnił badania Nirenberga, wskazując, które szeregowe kombinacje nukleotydów tworzą konkretne aminokwasy. Udowodnił również, że kod jest zawsze przekazywany do komórki w grupach po trzy nukleotydy, zwanych [[kodon]]ami{{r|Britannica}}. |
|||
| ⚫ | |||
W latach 70 zespół badawczy Har Gobind Khorana, doprowadził do otrzymania pierwszego syntetycznego genu drożdży. Badał on również molekularne mechanizmy leżące u podstaw widzenia kręgowców, w tym badania budowy i funkcji [[rodopsyna|rodopsyny]]{{r|Britannica}}. |
|||
== Linki zewnętrzne == |
|||
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1968/khorana-bio.html Nota biograficzna] w serwisie nobelprize.org |
|||
| ⚫ | [[Nagroda Nobla|Nagrodę Nobla]] otrzymał w [[1968 w nauce|1968]] roku wraz z [[Robert William Holley|Robertem Holleyem]] i [[Marshall Nirenberg|Marshallem Nirenbergiem]] za odszyfrowanie [[kod genetyczny|kodu genetycznego]] i jego roli w [[biosynteza białka|syntezie białek]]. Również w 1968 roku otrzymał [[Albert Lasker Award for Basic Medical Research]], a w 1987 roku – [[National Medal of Science]]{{r|Britannica}}. |
||
| ⚫ | |||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
{{Nobel Medycyna}} |
{{Nobel Medycyna}} |
||
{{Laureaci National Medal of Science (lata 80. XX w.)}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
{{ |
{{SORTUJ:Khorama, Har Gobind}} |
||
[[Kategoria:Amerykańscy biolodzy]] |
[[Kategoria:Amerykańscy biolodzy molekularni]] |
||
[[Kategoria:Amerykańscy genetycy]] |
[[Kategoria:Amerykańscy genetycy]] |
||
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza]] |
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu]] |
||
[[Kategoria:Nobliści |
[[Kategoria:Nobliści – fizjologia i medycyna]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni |
[[Kategoria:Odznaczeni orderem Padma Vibhushan]] |
||
[[Kategoria:Urodzeni w 1922]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1922]] |
||
[[Kategoria:Wykładowcy Massachusetts Institute of Technology]] |
|||
[[Kategoria:Zmarli w 2011]] |
[[Kategoria:Zmarli w 2011]] |
||
[[Kategoria:Laureaci National Medal of Science]] |
|||
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu w Liverpoolu]] |
|||
[[ar:هار غوبند خورانا]] |
|||
[[bn:হর গোবিন্দ খোরানা]] |
|||
[[be:Хар Гобінд Карана]] |
|||
[[ca:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[da:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[de:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[et:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[en:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[es:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[fa:هارگوبیند کورانا]] |
|||
[[fr:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[gl:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[hi:हरगोविन्द खुराना]] |
|||
[[hr:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[io:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[id:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[it:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[kn:ಹರಗೋಬಿಂದ ಖುರಾನ]] |
|||
[[ml:ഹർ ഗോവിന്ദ് ഖുരാന]] |
|||
[[mr:हरगोविंद खुराना]] |
|||
[[nl:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[ja:ハー・ゴビンド・コラナ]] |
|||
[[no:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[nn:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[oc:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[or:ହର ଗୋବିନ୍ଦ ଖୋରାନା]] |
|||
[[pnb:ہار گوبند خورانا]] |
|||
[[nds:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[pt:Har Khorana]] |
|||
[[ru:Корана, Хар Гобинд]] |
|||
[[sa:हरगोविन्द खुराना]] |
|||
[[fi:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[sv:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[ta:ஹர் கோவிந்த் கொரானா]] |
|||
[[te:హరగోవింద్ ఖొరానా]] |
|||
[[tr:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[uk:Гар Ґобінд Хорана]] |
|||
[[yo:Har Gobind Khorana]] |
|||
[[zh:哈爾·葛賓·科拉納]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 10:39, 25 kwi 2024
 Har Gobind Khorana (lata 50. XX w.) | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
9 stycznia 1922 |
| Data i miejsce śmierci |
9 listopada 2011 |
| profesor | |
| Specjalność: biologia molekularna | |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
 
| |
| Nagrody | |
Har Gobind Khorana (ur. 9 stycznia 1922 w Raipur w Pendżabie Zachodnim, wówczas Indie Brytyjskie, obecnie Pakistan, zm. 9 listopada 2011 w Concord, Massachusetts) – amerykański biolog molekularny pochodzenia pendżabskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedziny fizjologii lub medycyny.
Życiorys
Ojciec Har Gobind Khorany pełnił funkcję patwari (urzędnika zajmującego się podatkami rolniczymi w Indiach Brytyjskich, dlatego członkowie jego rodziny (córka i czterech synów, z których Har Gobind Khorana był najmłodszy) byli jedynymi piśmiennymi mieszkańcami wsi liczącej ok. 100 osób[1].
Har Gobind Khorana uczęszczał do szkoły średniej (D.A.V. High School) w Multan, a następnie podjął studia na University of the Punjab w Lahaurze, uzyskując B.Sc. w 1943 i M.Sc w 1945. W tym samym roku uzyskał stypendium rządowe i wyjechał kontynuować edukację na University of Liverpool, gdzie w 1948 roku uzyskał tytuł doktora. W latach 1948–1949 odbywał staż podoktorski na ETH w Zurychu, gdzie współpracował z Vladimirem Prelogiem[1].
Po krótkim pobycie w Indiach ponownie przyjechał do Anglii i podjął pracę na University of Cambridge. Spędził na nim dwa lata (1950-1952), prowadząc badania dotyczące białek i kwasów nukleinowych. Współpracował wówczas z George’em Kennerem oraz Alexandrem Toddem[1]. W 1952 wyjechał do Kanady, gdzie pracował na University of British Columbia, do 1960 roku. W latach 1960–1970 pracował na University of Wisconsin-Madison, a od 1971 na Massachusetts Institute of Technology. W 1966 roku uzyskał obywatelstwo amerykańskie[2].
Badania prowadzone przez Har Gobind Khorana w latach 60 potwierdziły ustalenia Marshalla Nirenberga, który postulował, że sposób, w jaki cztery różne typy nukleotydów są rozmieszczone na spiralnych „schodach” cząsteczki DNA, determinuje skład chemiczny i funkcję nowej komórki. 64 możliwe kombinacje nukleotydów odczytywane są wzdłuż nici DNA co prowadzi do wytworzenia aminokwasów potrzebnych do budowy określonych białek. Khorana uzupełnił badania Nirenberga, wskazując, które szeregowe kombinacje nukleotydów tworzą konkretne aminokwasy. Udowodnił również, że kod jest zawsze przekazywany do komórki w grupach po trzy nukleotydy, zwanych kodonami[2].
W latach 70 zespół badawczy Har Gobind Khorana, doprowadził do otrzymania pierwszego syntetycznego genu drożdży. Badał on również molekularne mechanizmy leżące u podstaw widzenia kręgowców, w tym badania budowy i funkcji rodopsyny[2].
Nagrodę Nobla otrzymał w 1968 roku wraz z Robertem Holleyem i Marshallem Nirenbergiem za odszyfrowanie kodu genetycznego i jego roli w syntezie białek. Również w 1968 roku otrzymał Albert Lasker Award for Basic Medical Research, a w 1987 roku – National Medal of Science[2].
W 1994 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza przyznał mu tytuł doktora honoris causa.
Przypisy
- ↑ a b c H. Gobind Khorana Biographical. [w:] nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2019-12-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Har Gobind Khorana, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-12-18] (ang.).
